ΣΧΟΛΗ

ΓΕΩΠΟΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΤΜΗΜΑ

ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ

ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ

ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

GEB0508-4

ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ

5

ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ
ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΩΡΕΣ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ
Διαλέξεις 2
Εργαστήριο / Εργ. Ασκήσεις 2
Ασκήσεις (Πράξης κ.λ.π.) 0

ΣΥΝΟΛΟ ΩΡΩΝ

4 5
ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Ειδικού Υποβάθρου-Επιλογής
ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Όχι
ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ και ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Ελληνική
ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΤΑΙ ΣΕ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ERASMUS ΝΑΙ (στην Αγγλική)

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (URL)

https:// eclass.uowm.gr/courses/AGRO117/

2. ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Η Συστηματική Βοτανική είναι κλάδος της Βοτανικής δηλαδή της επιστήμης η οποία ασχολείται με τη μελέτη των φυτικών οργανισμών και έχει ως σκοπό τη μελέτη και την περιγραφή της ποικιλομορφίας των φυτικών οργανισμών, τη διερεύνηση των αιτίων και των συνεπειών αυτής της ποικιλομορφίας και τη χρησιμοποίηση των δεδομένων που προκύπτουν για την κατανόηση και ερμηνεία της εξελικτικής πορείας και των συγγενικών σχέσεων των οργανισμών αυτών. Ένα από τα έργα της Συστηματικής Βοτανικής είναι η ονοματολογία, η περιγραφή και η ταξινόμηση των διαφόρων φυτικών οργανισμών, προϋπόθεση απαραίτητη για να επιτευχθούν οι σκοποί της, όπως αναφέρονται παραπάνω. Τούτο σημαίνει ότι το έργο αυτό είναι απαραίτητο όχι μόνο για λόγους καθαρά πρακτικούς (ορθή επικοινωνία και συνεννόηση μεταξύ των επιστημόνων),αλλά και για να επιτευχθεί ο τελικός σκοπός της Συστηματικής Βοτανικής, δηλαδή η ανεύρεση των συγγενικών σχέσεων των φυτικών οργανισμών και η κατανόηση και η ερμηνεία της εξέλιξής τους. Το μάθημα αυτό έχει σχεδιαστεί ειδικά ώστε οι φοιτητές-τριες να εκτεθούν στις βασικότερες έννοιες της ταξινόμησης και της ονοματολογίας των φυτών και στα βασικά γνωρίσματα των κυριότερων οικογενειών φυτών της Ελληνικής χλωρίδας.
Μετά την επιτυχή παρακολούθηση του μαθήματος Συστηματικής Βοτανικής οι φοιτητές-τριες θα πρέπει να γνωρίζουν να διακρίνουν και να ονομάζουν τις φυσικές ομάδες των φυτών. Αναλυτικότερα θα πρέπει να είναι ικανοί:
1. Να διακρίνουν τα διαφορετικά βασίλεια των οργανισμών, να αναγνωρίζουν τις διαφορετικές ταξινομικές μονάδες και να περιγράφουν τα βασικά χαρακτηριστικά (μορφολογία, αναπαραγωγή, βιολογικός κύκλος και περιβάλλον ανάπτυξης) οργανισμών όπως οι προκαρυωτικοί, μονήρη και μύκητες.
2. Να αναγνωρίζουν την βιολογική ποικιλότητα των ανώτερων φυτικών οργανισμών (πτεριδόφυτα, βρυόφυτα, αγγειόσπερμα, γυμνόσπερμα) και να συνδυάζουν την επικράτηση των σπερματοφύτων με την κατανόηση των ανατομικών προσαρμογών τους.
3. Να κατανοούν την εξελικτική πορεία και τις φυλογενετικές σχέσεις των φυτικών μονάδων, και να εξηγούν βασικές αρχές ονοματολογίας των φυτικών οργανισμών.
4. Να αναγνωρίζουν την διαφορετική μορφολογία ανώτερων φυτικών οργάνων όπως άνθος, ταξιανθία, καρπός, βλαστός φύλλο και ρίζα και να κατανοούν την σημασία τους στην αναγνώριση των φυτικών ειδών.
5. Να συνδυάζουν τις γνώσεις τους στην συστηματική βοτανική με εφαρμογές στην κοινωνία και την βιομηχανία αλλά και να μπορούν να εφαρμόσουν τις γνώσεις τους σε περιπτώσεις προστασίας του περιβάλλοντος αλλά και γενικότερης πληροφόρησης του ευρύτερου κοινού.
6. Οι φοιτητές-τριες θα αναπτύξουν δεξιότητες εργαστηρίου στην χρήση οπτικού στερεοσκοπίου για την παρατήρηση και αναγνώριση μορφολογικών χαρακτήρων που διακρίνουν τις ταξινομικές μονάδες. Επίσης θα εξοικειωθούν με την χρήση κλειδών προσδιορισμού χαρακτηριστικών φυτικών ομάδων.
7. Να δουλεύουν ομαδικά και να εφαρμόζουν συνεργιστικά τις ικανότητες τους για να παραδίδουν εργασίες ή/και εργασία πεδίου όπως το φυτολόγιο. Να αποκτήσουν ικανότητα εργασίας στην φύση και αναγνώρισης αντιπροσωπευτικών οικογενειών, γενών και ειδών. Να μπορούν να κρίνουν και να εξηγούν δημοσιευμένη βιβλιογραφία σχετική με το αντικείμενο της εργασίας τους.
8. Θα αποκτήσουν επιστημονική κριτική σκέψη και την ικανότητα να περιγράφουν και εφαρμόζουν την γνώση σε νέες καταστάσεις.

Γενικές Ικανότητες

Οι πτυχιούχοι μετά την απόκτηση του πτυχίου θα:
- έχουν το θεωρητικό και πρακτικό υπόβαθρο που αφορά το γνωστικό πεδίο της επιστήμης της Γεωπονίας και της διαδικασίας της φυτικής παραγωγής
- έχουν την δυνατότητα της δημιουργικής αξιοποίησης των επιστημονικών γνώσεων και της σύγχρονης τεχνολογίας για την ανάπτυξη και φροντίδα των πάσης φύσεως φυτικών καλλιεργειών καθώς και την παραγωγή και εμπορία φυτικού αναπαραγωγικού υλικού
- έχουν αποκτήσει το αναγκαίο γνωστικό υπόβαθρο ώστε να είναι δυνατή η πρόσβασή τους σε περαιτέρω μεταπτυχιακές σπουδές
- είναι σε θέση να εφαρμόζουν κατάλληλα τις θεωρητικές και πρακτικές τους γνώσεις που έχουν αποκτηθεί κατά την περίοδο των σπουδών
Επίσης
Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
Λήψη αποφάσεων
Αυτόνομη εργασία
Ομαδική εργασία
Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

3. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

• Βασίλεια οργανισμών: Μονήρη και πρώτιστα (βακτήρια, κυανοφύκη, φωτοσυνθετικά φύκη, άλγη), Μύκητες και Λειχήνες (ρόλος στο περιβάλλον και εφαρμογές στην βιομηχανία).
• Βρυόφυτα-Πτεριδόφυτα-Γυμνόσπερμα: Περιγραφή, εξέλιξη, βιολογικός κύκλος, διαιρέσεις γυμνοσπέρμων χαρακτηριστικά γνωρίσματα, κυριότερα είδη και χρήση τους στην παραγωγή.
• Αγγειόσπερμα: Εξέλιξη, πλεονεκτήματα εξάπλωσης, περιγραφή κύριων γνωρισμάτων άνθους, ταξιανθίας, βλαστού, φύλλου, καρπού, σπερμάτων. Επικονίαση, γονιμοποίηση και διασπορά. Κλείδες αναγνώρισης φυτών.
• Αγγειόσπερμα-δικότυλα: Magnoliidae, Hamamelidae, Dilleniidae, Caryophyllidae, Rosidae και Asteridae. Κύριες οικογένειες χαρακτηριστικά γνωρίσματα τους και κυριότερα είδη οικονομικής σημασίας.
• Αγγειόσπερμα-μονοκότυλα: Arecidae, Commelinidae και Lillidae. Κύριες οικογένειες χαρακτηριστικά γνωρίσματα τους και κυριότερα είδη οικονομικής σημασίας.
• Στερεοσκοπία-κλείδες αναγνώρισης: Αρχές στερεοσκοπίας, οπτικό στερεοσκόπιο, εργασία στην φύση και κλείδες αναγνώρισης αντιπροσωπευτικών οικογενειών, γενών και ειδών. Αρχές συλλογής φυτικών δειγμάτων, δημιουργίας και διατήρησης φυτολογίου.

4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ και ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ
Πρόσωπο με πρόσωπο (Διαλέξεις-Εργαστήρια)
ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ
Χρήση Τ.Π.Ε. με υποστήριξη μαθησιακής διαδικασίας μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-class στην διδασκαλία, στην εργαστηριακή εκπαίδευση και στην επικοινωνία με τους φοιτητές-τριες

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Δραστηριότητα Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου
Διαλέξεις 30
Εργαστηριακές ασκήσεις και προετοιμασία φυτολογίου 25
Προετοιμασία και παρουσίαση εργασίας 15
Άσκηση πεδίου με συλλογή φυτικών δειγμάτων 15
Αυτοτελής μελέτη 40
Σύνολο Μαθήματος (25 ώρες φόρτου εργασίας ανά πιστωτική μονάδα) 125
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ 1. Επίσημη γραπτή τελική εξέταση θεωρίας (50%) στο τέλος εξαμήνου
Η γραπτή τελική εξέταση της θεωρίας περιλαμβάνει:
- Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής
- Ερωτήσεις σύντομης απάντησης
- Συγκριτική αξιολόγηση στοιχείων θεωρίας

2. Εργασία (12%)
Η εργασία αποτελείται από ομαδική παρουσίαση πάνω σε αντικείμενο του μαθήματος και παρουσιάζεται από τους φοιτητές-τριες στην αίθουσα για αξιολόγηση από τον καθηγητή.

3. Δημιουργία φυτολογίου (20%)

Αξιολογείται η αρτιότητα και η πληρότητα του φυτολογίου με βάση τις απαιτήσεις του μαθήματος

4. Προφορική εξέταση φυτολογίου (18%)

Τα κριτήρια αξιολόγησης είναι προσδιορισμένα στον οδηγό του μαθήματος που διανέμεται από τον καθηγητή στην αρχή του εξαμήνου στους φοιτητές-τριες και βρίσκεται και σε ηλεκτρονική μορφή στην πλατφόρμα ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης e-class.

5. ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-Προτεινόμενη Βιβλιογραφία :
-Προτεινόμενη Βιβλιογραφία :
• Συστηματική Βοτανική (1999), Σαρλής Γ., Εκδόσεις Σταμούλης, Αθήνα [ISBN: 960-351-270-2]
• Σημειώσεις Συστηματικής Βοτανικής, (2019), Παπαθανασίου Φ., Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
• Συστηματική Βοτανική (2015), Βασιλάκογλου Ι., Εκδόσεις Ριζάκης, [ISBN: 978-960-9506-12-06]
• Συστηματική Βοτανική-Αγγειόσπερμα (1999), Στεφανάκη-Νικηφοράκη Μ. Εκδόσεις Σταμούλης, Αθήνα [ISBN: 960-351-272-9]
• Συστηματική Βοτανική-Κλείδες (1999), Στεφανάκη-Νικηφοράκη Μ. Εκδόσεις Σταμούλης, Αθήνα [ISBN: 960-351-261-3]
• Συστηματική Βοτανική-Σπερματόφυτα (1993), Βαρδαβάκης Μ. Εκδόσεις Σαλονικίδης, Θεσσαλονίκη [ISBN: 960-487-201-1]
• Κλείδες προσδιορισμού των οικογενειών των αγγειοσπέρμων (1991), Βαρδαβάκης Μ. και Καββαδάς, Δ. Εκδόσεις Σαλονικίδης, Θεσσαλονίκη [ISBN:960-487-158-1]
• Βιολογία των φυτών (2014), 1η Έκδοση ελληνική, 8η έκδοση Αγγλική, Raven P., Evert R. and Eichhorn S., WH.H. Freeman, Εκδόσεις UTOPIA ΕΠΕ. [ISBN: 978-618-80647-4-4]
• Biology of Plants (8th Edition) by Raven, Evert and Eichhorn ιστοσελίδα (http://bcs.whfreeman.com/raven8e/)
• International Association on Plant taxonomy
(http://www.botanik.univie.ac.at/iapt/index_layer.php)
• Ελληνική Χλωρίδα (http://www.ftiaxno.gr/2010/01/flora-graeca.html)
• Βιοποικιλότητα της Ηπείρου (http://www.viopikilotita.uoi.gr/bio.html)
• Αρχείο Google για την χλωρίδα
(http://www.google.com/Top/Science/Biology/Flora_and_Fauna/Plantae/)

-Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
• Plant Systematics and Evolution, Springer Publishers (https://link.springer.com/journal/606 )
• American Journal of Botany, Botanical Society of America (https://bsapubs.onlinelibrary.wiley.com/journal/15372197 )
• Journal of Systematics and Evolution, Institute of Botany, Chinese Academy of Sciences (https://onlinelibrary.wiley.com/journal/17596831 )

-Συναφή επιστημονικά περιοδικά: