ΣΧΟΛΗ

ΓΕΩΠΟΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΤΜΗΜΑ

ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ

ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ

ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

GEB0302

ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ

3

ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ
ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΩΡΕΣ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ
Διαλέξεις 4
Εργαστήριο / Εργ. Ασκήσεις 0
Ασκήσεις (Πράξης κ.λ.π.) 0

ΣΥΝΟΛΟ ΩΡΩΝ

4 5
ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Ειδικού Υποβάθρου
ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Όχι
ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ και ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Ελληνική
ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΤΑΙ ΣΕ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ERASMUS ΝΑΙ (στην Αγγλική)

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (URL)

https:// eclass.uowm.gr/courses/AGRO115/

2. ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Η Ανατομία και Μορφολογία Φυτών είναι ένας κλάδος των βιολογικών επιστημών που βρίσκεται στο επίκεντρο τόσο της θεωρητικής όσο και της εφαρμοσμένης Βοτανικής. Οι διαφορετικές συνθήκες ανάπτυξης και η προσαρμοστικότητα των φυτικών οργανισμών στα διαφορετικά περιβάλλοντα εκδηλώνεται με χαρακτηριστικές μεταβολές στην εξωτερική μορφολογία αλλά και στην ανατομία των οργάνων τους. Το μάθημα αυτό αποτελείται από δυο βασικά μέρη: την ανατομία των φυτικών οργανισμών, όπως η μελέτη της συγκρότησης των διαφόρων τύπων κυττάρων και ιστών που αποτελούν τα διάφορα φυτικά όργανα και την εξωτερική μορφολογία των ανώτερων φυτών. Η μελέτη της δομής των φυτικών οργανισμών είναι βασικής σημασίας για πολλές βιολογικές επιστήμες όπως η φυσιολογία φυτών, η οικολογία, η συστηματική βοτανική, η γενετική, η βελτίωση φυτών κ.α. Η συνεχής ανάπτυξη νέων πιο εξελιγμένων μεθόδων οπτικής και ηλεκτρονικής μικροσκοπίας έχει δώσει την δυνατότητα στους ερευνητές να επανεξετάσουν παλαιότερα δεδομένα αλλά και να μελετήσουν φυτικές δομές που δεν είχαν ερευνηθεί στο παρελθόν.
Μετά την επιτυχή παρακολούθηση του μαθήματος Ανατομία και Μορφολογία Φυτών οι φοιτητές-τριες θα πρέπει να γνωρίζουν σε γενικές αρχές τις διαφορές στην ανατομία των φυτικών οργάνων αλλά και την εξωτερική μορφολογία των φυτών. Αναλυτικότερα θα πρέπει να είναι ικανοί:
1. Να αναγνωρίζουν τους διαφορετικούς τύπους μικροσκοπίας, να περιγράφουν τις διαφορές τους και να εξηγούν τους μηχανισμούς λειτουργίας των διαφόρων μικροσκοπίων. Να διακρίνουν μεταξύ ευκαρυωτικών και προκαρυωτικών κυττάρων και να μπορούν να περιγράψουν την δομή ενός τυπικού φυτικού κυττάρου.
2. Να ορίζουν τα διαφορετικά δομικά στοιχεία ενός φυτικού κυττάρου και να μπορούν να εξηγούν το σημαντικό ρόλο του καθενός στην λειτουργία του φυτικού κυττάρου.
3. Να αναγνωρίζουν τους βασικούς πρωτογενείς και δευτερογενείς ιστούς των φυτών και να μπορούν να υποστηρίξουν την σημασία τους και τον ρόλο τους στην σωστή λειτουργία των φυτών.
4. Να κατανοούν την οργάνωση των φυτικών ιστών σε φυτικά όργανα και να μπορούν να προσδιορίζουν τις μορφολογικές αλλά και τις ανατομικές προσαρμογές των φυτικών ιστών και οργάνων σε διαφορετικές περιβαλλοντικές συνθήκες.
5. Να αναγνωρίζουν τους διαφορετικούς τύπους φυτικών οργάνων όπως βλαστός, φύλλο, ρίζα, άνθος και καρπός και να συνδυάζουν την εξωτερική μορφολογία τους με την προσαρμογή τους σε διαφορετικά περιβάλλοντα αλλά και τον ξεχωριστό ρόλο τους στον βιολογικό κύκλο των φυτών.
6. Οι φοιτητές-τριες θα αναπτύξουν δεξιότητες εργαστηρίου στην χρήση οπτικού μικροσκοπίου αλλά και στην παρασκευή παρασκευασμάτων από φυτικά όργανα για την παρατήρηση της ανατομίας κυττάρων, ιστών και φυτικών οργάνων. Επίσης θα μάθουν να εφαρμόζουν τις γνώσεις τους στην εξωτερική μορφολογία φυτών για να μπορούν να ξεχωρίζουν τις διαφορετικές προσαρμογές των φυτικών οργάνων.
7. Να δουλεύουν ομαδικά και να εφαρμόζουν συνεργιστικά τις ικανότητες τους για να επιλύουν προβλήματα ή να παραδίδουν εργαστηριακές εργασίες ή/και εργασία πεδίου. Να οργανώνουν και να εξηγούν πληροφορίες που έχουν συλλέξει από διάφορες παρατηρήσεις φυτικών τομών και να αποδίδουν τις παρατηρήσεις και τα συμπεράσματα τους σε γραπτή και προφορική μορφή. Να μπορούν να κρίνουν και να εξηγούν δημοσιευμένη βιβλιογραφία σχετική με το αντικείμενο της εργασίας τους.
8. Θα αποκτήσουν επιστημονική κριτική σκέψη και την ικανότητα να περιγράφουν και εφαρμόζουν την γνώση σε νέες καταστάσεις.

Γενικές Ικανότητες

Οι πτυχιούχοι μετά την απόκτηση του πτυχίου θα:
- έχουν το θεωρητικό και πρακτικό υπόβαθρο που αφορά το γνωστικό πεδίο της επιστήμης της Γεωπονίας και της διαδικασίας της φυτικής παραγωγής
- έχουν την δυνατότητα της δημιουργικής αξιοποίησης των επιστημονικών γνώσεων και της σύγχρονης τεχνολογίας για την ανάπτυξη και φροντίδα των πάσης φύσεως φυτικών καλλιεργειών καθώς και την παραγωγή και εμπορία φυτικού αναπαραγωγικού υλικού
- έχουν αποκτήσει το αναγκαίο γνωστικό υπόβαθρο ώστε να είναι δυνατή η πρόσβασή τους σε περαιτέρω μεταπτυχιακές σπουδές
- είναι σε θέση να εφαρμόζουν κατάλληλα τις θεωρητικές και πρακτικές τους γνώσεις που έχουν αποκτηθεί κατά την περίοδο των σπουδών
Επίσης
Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
Λήψη αποφάσεων
Αυτόνομη εργασία
Ομαδική εργασία
Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

3. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

• Φυτικό κύτταρο: Δομικά στοιχεία φυτικού κυττάρου, πυρήνας, μιτοχόνδρια, πλαστίδια, χυμοτόπιο, κυτταρικό τοίχωμα, ενδοπλασματικό δίκτυο κτλ.
• Φυτικοί ιστοί: Παρεγχυματικός, στηρικτικός, επιδερμικός, εκκριτικός, αγωγός ιστός, περίδερμα πρωτογενή και δευτερογενή μεριστώματα.
• Φυτικά όργανα: Εξωτερική μορφολογία βλαστού, πρωτογενής και δευτερογενής αύξηση βλαστού, μεταμορφώσεις βλαστού. Εξωτερική μορφολογία φύλλου, ανατομία φύλλου αγγειόσπερμων και γυμνοσπέρμων, αποκοπή φύλλων, μεταμορφώσεις φύλλου. Εξωτερική μορφολογία ρίζας, ακραίο ριζικό μερίστωμα, πρωτογενής και δευτερογενής αύξηση της ρίζας, πλευρικές ρίζες, μεταμορφώσεις ρίζας.
• Αναπαραγωγικά φυτικά όργανα: Εξωτερική μορφολογία άνθους, ταξιανθίες ανατομία άνθους αγγειόσπερμων και γυμνοσπέρμων, επικονίαση και γονιμοποίηση. Τύποι καρπών (απλοί, σύνθετοι, συγκάρπια), εξωτερική μορφολογία και ανατομική κατασκευή σπέρματος.
• Μικροσκοπία: Αρχές μικροσκοπίας, οπτικό μικροσκόπιο, περιγραφή και λειτουργία, διαφορετικοί τύποι ηλεκτρονικών μικροσκοπίων και εφαρμογές τους στην επιστήμη της ανατομίας φυτών.

4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ και ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ
Πρόσωπο με πρόσωπο (Διαλέξεις-Εργαστήρια)
ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ
Χρήση Τ.Π.Ε. με υποστήριξη μαθησιακής διαδικασίας μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-class στην διδασκαλία, στην εργαστηριακή εκπαίδευση και στην επικοινωνία με τους φοιτητές-τριες

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Δραστηριότητα Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου
Διαλέξεις 30
Εργαστηριακές ασκήσεις 25
Συγγραφή εργασιών 15
Δημιουργία σχεδίων παρατηρήσεων παρασκευασμάτων 15
Αυτοτελής μελέτη 40
Σύνολο Μαθήματος (25 ώρες φόρτου εργασίας ανά πιστωτική μονάδα) 125
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ 1. Επίσημη γραπτή τελική εξέταση θεωρίας (50%) στο τέλος εξαμήνου
Η γραπτή τελική εξέταση της θεωρίας περιλαμβάνει:
- Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής
- Ερωτήσεις σύντομης απάντησης
- Συγκριτική αξιολόγηση στοιχείων θεωρίας

2. Εργασίες και σχέδια Εργαστηρίου (25%)
Οι εργασίες του εργαστηρίου αποτελούνται από ερωτήσεις σύντομης απάντησης πάνω στο αντικείμενο του κάθε εργαστηρίου και αποστέλλονται από τους φοιτητές-τριες ηλεκτρονικά μέσω της πλατφόρμας e-class μέσα σε διάστημα μιας εβδομάδας για αξιολόγηση από τον καθηγητή.

Στο τέλος του εξαμήνου οι φοιτητές παραδίδουν τα σχέδια τους για αξιολόγηση από τον καθηγητή

3. Τελική γραπτή εξέταση Εργαστηρίου (25%)
Η γραπτή τελική εξέταση του εργαστηρίου περιλαμβάνει:
- Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής
- Ερωτήσεις σύντομης απάντησης
- Συγκριτική αξιολόγηση στοιχείων εργαστηρίου

Τα κριτήρια αξιολόγησης είναι προσδιορισμένα στον οδηγό του μαθήματος που διανέμεται από τον καθηγητή στην αρχή του εξαμήνου στους φοιτητές και βρίσκεται και σε ηλεκτρονική μορφή στην πλατφόρμα ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης e-class.

5. ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-Προτεινόμενη Βιβλιογραφία :


• Βοτανική: Μορφολογία και Ανατομία Φυτών τόμος Α (2015), 2η έκδοση, Μποζαμπαλίδης Α., University Studio Press Α.Ε., Θεσσαλονίκη [ISBN: 978-960-12-2208-0]
• Βιολογία των φυτών (2014), 1η Έκδοση ελληνική, 8η έκδοση Αγγλική, Raven P., Evert R. and Eichhorn S., WH.H. Freeman, Εκδόσεις UTOPIA ΕΠΕ. [ISBN: 978-618-80647-4-4]
• Biology of Plants (8th Edition) by Raven, Evert and Eichhorn ιστοσελίδα (http://bcs.whfreeman.com/raven8e/)
• Εργαστηριακές Σημειώσεις Ανατομίας και Μορφολογίας Φυτών (2019), Παπαθανασίου Φ., Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Σημειώσεις Εργαστηρίου
• Βοτανική-Μορφολογία Ανατομία (2005), Καράταγλης Στ. και Κωνσταντίνου Μ., Εκδόσεις Χάρις, Θεσσαλονίκη, [ISBN: 960-88036-3-2]
• Βοτανική: Κυτταρολογία- Ανατομία και Μορφολογία Φυτών (2005) Βλάχος Ι., Εκδόσεις Ίων, Αθήνα [ISBN: 978-960-411-5457]
• Άτλας Ανατομίας Φυτών (2002), Ψαράς Γ., Εκδόσεις Σταμούλης, Αθήνα [ISBN: 960-351-4152]
• Plant Anatomy (1990), 4th Edition, Fahn A., Butterworth-Heinemann Ltd, Oxford, UK [ISBN: 0-7506-2843-X]
• Ασκήσεις εικόνες ανατομίας φυτικών ιστών και οργάνων (http://www.phschool.com/science/biology_place/biocoach/plants/intro.html)
• Ιστοσελίδα με λεξιλόγιο όρων για την ανατομία και μορφολογία φυτών (http://www.plantontology.org/)
• Ιστοσελίδα με βασικές γνώσεις σχετικά με την δομή φυτικών κυττάρων (http://www.life.illinois.edu/plantbio/cell/)
• Plant Anatomy by Mauseth J. (http://www.sbs.utexas.edu/mauseth/weblab/)
• Φωτογραφίες Ανατομίας Φυτών (http://botweb.uwsp.edu/anatomy/)
• Φωτογραφίες Ανατομίας Φυτών της Botanical Society of America (http://images.botany.org/)
-Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

• Plant reproduction Journal, Springer Publishers (http://link.springer.com/journal/497)
• The International Journal of Plant Reproductive Biology, The Society of Plant Reproductive Biologists (http://ijprb.com/journal%20%20Vol%201-1.htm)
• International Association of Sexual Plant Reproduction Research-IASPRR (http://www.iasprr.org/)
• Seed Science Research, Cambridge Journals (http://journals.cambridge.org/action/displayJournal?jid=SSR)



-Συναφή επιστημονικά περιοδικά: